Wymagania edukacyjne, ocenianie, klasyfikacja

2.

Charaktery

• opisać obraz

• nazwać barwy użyte przez artystę

• przedstawić skojarzenia związane z obrazem

• wyrazić swoją opinię na temat obrazu

• zinterpretować znaczenie barw

• wyjaśnić, dlaczego na obrazie są dwa wizerunki tego samego mężczyzny

• zinterpretować tytuł obrazu

• zinterpretować przesłanie obrazu w kontekście prawdy o człowieku

• podjąć dyskusję na temat przyczyn postrzegania tej samej osoby na różne sposoby

• porównać obraz z innymi tekstami kultury podejmującymi temat postrzegania człowieka z różnych perspektyw

3.

Wytrzymałość

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaj literacki utworu

• określić rodzaj narracji

• scharakteryzować główną bohaterkę utworu

• omówić postawy pozostałych bohaterów utworu

• omówić sposób przedstawienia opisanej historii w artykułach prasowych

• omówić wpływ narracji na odbiór utworu

• na podstawie wywiadu z autorką wypowiedzieć się na temat funkcji humoru w tekstach literackich

4.

Podróż w czasy starożytne

• określić ramy czasowe starożytności

• wypowiedzieć się na temat wierzeń ludzi żyjących w starożytności

• wymienić najważniejsze cechy antycznej sztuki

• wypowiedzieć się na temat dziedzictwa kulturowego wywodzącego się z religii

• wymienić osiągnięcia cywilizacyjne, które zawdzięczamy ludziom żyjącym w starożytności

• wypowiedzieć się na temat dziedzictwa cywilizacyjnego starożytności, wartościując je

• omówić wybrane dzieła antycznej sztuki

5.

Niezłomność

• omówić treść fragmentów tekstu

• wymienić przydomki Ateny i przypisywane jej atrybuty

• wymienić cechy charakteru Ateny i zilustrować je przykładami

• określić temat mitu i wyjaśnić jego funkcję

• ocenić postępowanie bogini

• podjąć dyskusję na temat wpływu emocji na postępowanie

6.

Pokora

• omówić treść fragmentu tekstu

• ułożyć plan wydarzeń przedstawionych w przypowieści

• wymienić cechy bohaterów przypowieści i zilustrować je przykładami

• ocenić zachowanie ojca

• wypowiedzieć się na temat emocji towarzyszących starszemu synowi

• sformułować morał przypowieści

• wyjaśnić znaczenie frazeologizmu syn marnotrawny

• podjąć dyskusję na temat sensu dawania komuś drugiej szansy

• omówić obraz Keitha Vaughana Powrót syna marnotrawnego

• odnaleźć w różnych źródłach inne realizacje motywu syna marnotrawnego

7.

Silny charakter

(lektura uzupełniająca)

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaj narracji

• scharakteryzować bohatera utworu

• omówić sposób przedstawienia przeżyć wewnętrznych bohatera

• zinterpretować wskazanecsłowa

• dokonać analizy sposobu przedstawienia rekinów

• podjąć dyskusję na temat sentencji i odnieść te słowa do wybranych tekstów kultury

8.

Czarny charakter

• omówić treść fragmentów tekstu

• wymienić cechy Lorda Voldemorta

• omówić metody działania Lorda Voldemorta

• wskazać cele Lorda Voldemorta

• wymienić przeciwników Lorda Voldemorta

• omówić działania podejmowane przez Zakon Feniksa po to, aby unieszkodliwić Lorda Voldemorta

• odnieść określenie czarny charakter do Lorda Voldemorta

• ocenić postawę Korneliusza Knota

• omówić postać będącą antywzorem z innego tekstu kultury

9.

Jak komponować tekst i budować akapity?

• wymienić cechy dobrze skomponowanego tekstu

• wskazać w podanym tekście główne zdanie akapitu

• sformułować plan wypowiedzi argumentacyjnej

• uporządkować wskazaną wypowiedź

• poprawić wskazane wypracowanie

• sformułować wstęp do wypracowania

• wskazać wyrazy i wyrażenia sygnalizujące powiązania między zdaniami

• stworzyć wewnętrznie uporządkowane, spójne wypracowanie

`

10. i 11.

Jak napisać opowiadanie inspirowane mitem lub przypowieścią?

• wymienić cechy mitu i przypowieści

• zgromadzić informacje na temat symbolicznego znaczenia postaci mitologicznych

• zgromadzić informacje na temat metaforycznej wymowy przypowieści

• dokonać analizy tekstu współczesnej wersji mitu

• dokonać analizy tekstu współczesnej wersji przypowieści

• zredagować opis przeżyć wewnętrznych postaci mitologicznej i/lub biblijnej

• stworzyć opowiadanie inspirowane mitem i/lub przypowieścią

`

12. i 13.

Odmienne i nieodmienne części mowy

• wymienić odmienne i nieodmienne części mowy

• scharakteryzować odmienne i nieodmienne części mowy

• nazwać części mowy występujące w tekście

• określić formy odmiennych części mowy

• uzupełnić tekst właściwymi przyimkami

• przekształcić formy czasowników

• użyć czasowników we właściwych formach

• przeredagować zdania, używając właściwych zaimków

• użyć w zdaniach właściwych spójników

14.

Pisownia nie z różnymi częściami mowy – przypomnienie

i uzupełnienie wiadomości

• wymienić części mowy, z którymi nie piszemy łącznie i rozdzielnie

• wymienić wyjątki od obowiązujących reguł

• uzupełnić tekst poprawnie zapisanymi wyrazami z nie

• wskazać regułę ortograficzną właściwą dla podanych przykładów

• zredagować tekst, w którym występują poprawnie zapisane wyrazy z nie

15.

Imiesłowy przymiotnikowe

• zdefiniować imiesłowy

• zdefiniować imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne

• omówić regułę tworzenia imiesłowów przymiotnikowych

• wskazać imiesłowy przymiotnikowe w podanym tekście

• wskazać imiesłowy przymiotnikowe w tekście i podzielić je na kategorie

• uzupełnić tekst właściwymi imiesłowami przymiotnikowymi

• przekształcić formy czasowników w imiesłowy przymiotnikowe

• utworzyć i nazwać imiesłowy przymiotnikowe

16.

Imiesłowy przysłówkowe

• zdefiniować imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie

• omówić regułę tworzenia imiesłowów przysłówkowych

• wskazać imiesłowy przysłówkowe w podanym tekście

• wskazać imiesłowy przysłówkowe w tekście i podzielić je na kategorie

• uzupełnić tekst właściwymi imiesłowami przysłówkowymi

• przekształcić formy czasowników w imiesłowy przysłówkowe

• utworzyć i nazwać imiesłowy przysłówkowe

17.

Pisownia nie z imiesłowami

• wymienić zasady pisowni nie z imiesłowami

• zastąpić określenia oznaczające cechy imiesłowami z przeczeniem nie

• utworzyć imiesłowy z przeczeniem nie

• zredagować tekst, w którym występują imiesłowy z przeczeniem nie

18.

Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• posługiwać się pojęciami: starożytność, sztuka antyczna, mit, przypowieść (parabola), symbol, epika, odmienne i nieodmienne części mowy, imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne, imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie, kompozycja tekstu, opowiadanie inspirowane mitem lub przypowieścią

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

19.

Cienie i blaski życia

• opisać obraz

• opisać postacie przedstawione na obrazie

• omówić kolorystykę dzieła

• odnieść sytuację przedstawioną na obrazie do jego tytułu

• omówić kompozycję dzieła

• wypowiedzieć się na temat roli gry światła

• omówić wybrany tekst kultury tematycznie zbliżony do dzieła Auguste’a Renoira

20.

Szczęście w nieszczęściu

• omówić treść fragmentów tekstu

• opisać reakcje mędrca na poszczególne okoliczności

• określić myśl przewodnią poznanej bajki filozoficznej

• omówić funkcję pytań retorycznych w tekście

• zinterpretować funkcję odniesień do zjawisk przyrody w tekście

• zinterpretować obraz Olega Kharkhana Tragiczny list w kontekście poznanej bajki filozoficznej

21.

Podróż w czasy renesansu

• określić ramy czasowe renesansu

• wyjaśnić pochodzenie nazwy epoki

• zdefiniować humanizm

• wymienić najważniejsze dokonania renesansowe i określić ich funkcję

• wymienić najważniejszych twórców epoki

• omówić specyfikę sztuki renesansowej

• omówić dzieło renesansowe

• omówić wybrane dzieło lub wynalazek Leonarda da Vinci

• opisać renesansowe miasto idealne

22.

Twórca i jego dzieło – Jan Kochanowski

• wymienić najważniejsze etapy życia Jana Kochanowskiego

• scharakteryzować twórczość poety

• wskazać elementy renesansowe w twórczości Jana Kochanowskiego

• przedstawić funkcję Czarnolasu w twórczości poety

23.

Pół żartem, pół serio

(lektura obowiązkowa)

• omówić treść utworów

• określić charakter fraszek

• wskazać elementy humoru we fraszkach

• omówić sposób obrazowania w utworach

• wskazać konteksty utworów i nawiązania do nich

24.

Na scenie życia

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić znaczenie pojęć: fraszka, wiersz sylabiczny, rym, powtórzenie

• omówić treść fraszki

• wskazać środki stylistyczne użyte przez Jana Kochanowskiego

• przedstawić układ rymów we fraszce

• wyjaśnić znaczenie pojęcia fraszka w różnych kontekstach

• omówić funkcję powtórzenia na początku fraszki

• omówić funkcję środków stylistycznych użytych w utworze

• omówić funkcję wyliczenia wartości ważnych dla człowieka

• zinterpretować dwa ostatnie wersy utworu w odniesieniu do toposu świata jako teatru

• omówić cechy wspólne poznanych fraszek

25.

Wartość zdrowia

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić znaczenie pojęcia apostrofa

• omówić treść fraszki

• wskazać środki stylistyczne użyte przez poetę

• określić funkcję apostrofy rozpoczynającej utwór

• określić funkcję wyliczenia

• sformułować główną myśl fraszki

• zinterpretować funkcję uosobienia w tekście

• podjąć dyskusję na temat aktualności poznanej fraszki

26. i 27.

Przepis na szczęście

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić znaczenie pojęcia archaizm

• omówić treść utworów

• wskazać podmiot liryczny każdej z fraszek

• wskazać adresata lirycznego fraszki Na dom w Czarnolesie

• wskazać archaizmy w utworach

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego każdej z fraszek

• wskazać apostrofę we fraszce Na lipę i wyjaśnić jej funkcję

• przedstawić współczesne formy wskazanych archaizmów

• przedstawić stosunek Jana Kochanowskiego do natury na podstawie fraszki Na lipę

• określić kontekst biograficzny fraszki Na dom w Czarnolesie

• omówić renesansowy charakter fraszek

• podjąć dyskusję na temat najważniejszych aspektów życia

28.

Wśród ludzi

(lektura obowiązkowa)

• określić temat każdego z utworów

• wskazać cechy gatunkowe w utworach

• omówić sposób wykorzystania frazeologizmów

• wskazać związki frazeologiczne, do których nawiązał Jan Sztaudynger w utworach Głos w telefonie i Lustro

• wypowiedzieć się na temat prawd życiowych przywołanych w utworach

• omówić podobieństwa i różnice pomiędzy utworami Jana Sztaudyngera oraz Jana Kochanowskiego w kontekście historycznym

29.

Być szczęśliwym

• omówić treść wiersza

• wskazać podmiot liryczny utworu

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

• podzielić wiersz na części tematyczne

• omówić symbolikę ogrodu, przywołując kontekst biblijny

• określić funkcję środków stylistycznych użytych przez poetę

• zinterpretować tytuł utworu

• zinterpretować przyjęcie przez podmiot liryczny postawy wyprostowanej

• omówić postrzeganie szczęścia przez podmiot liryczny

• omówić język utworu Czesława Miłosza

• wypowiedzieć się na temat życia i twórczości poety

30.

Wiejska sielanka

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić znaczenie pojęcia pieśń

• omówić treść pieśni

• wskazać podmiot liryczny i adresata lirycznego utworu

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego i adresata lirycznego utworu

• wymienić obowiązki gospodarza i gospodyni

• wskazać środki stylistyczne użyte w utworze

• omówić przedstawiony w wierszu kontrast pomiędzy życiem na wsi a życiem w mieście i określić jego funkcję

• omówić funkcję środków stylistycznych użytych w utworze

• omówić koncepcję życia na wsi przedstawioną w wierszu

• odnieść utwór do renesansowego humanizmu

31.

Radość życia

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić znaczenie pojęć: rym gramatyczny, apostrofa, uosobienie

• omówić treść wiersza

• wskazać podmiot liryczny utworu

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

• określić rodzaje rymów występujących w wierszu

• zinterpretować metafory użyte w wierszu

• omówić funkcję personifikacji

• wyjaśnić przesłanie wiersza

• nazwać adresata apostrofy zawartej w ostatniej zwrotce utworu i podać jego określenia bliskoznaczne

• odnaleźć w dowolnych źródłach informacje na temat filozofii epikurejskiej

32.

Stara bieda

• sformułować główne myśli tekstu

• omówić na podstawie tekstu różnice pomiędzy Polakami a reprezentantami innych nacji

• wymienić funkcje narzekania

• przedstawić zalety narzekania wymienione w tekście

• wyjaśnić znaczenie rysunku umieszczonego w podręczniku w odniesieniu do treści tekstu

• podjąć dyskusję na temat funkcji narzekania

• wymienić inne stereotypy dotyczące Polaków

33., 34. i 35.

Wobec śmierci

(lektura obowiązkowa)

• omówić treść trenów

• określić rodzaj liryki, który reprezentują treny

Tren I:

• wskazać adresatów, wymienionych na początku utworu i wyjaśnić funkcję apostrofy

Tren V:

• wskazać w wierszu porównanie homeryckie i określić jego funkcję

Tren VII:

• wskazać adresatów utworu

Tren VIII:

• wskazać adresata utworu

• wymienić cechy Urszulki przywołane przez podmiot liryczny

Tren I:

• zinterpretować metaforyczne znaczenie smoka w wierszu

• omówić funkcję pytania retorycznego użytego w zakończeniu trenu

Tren V:

• zinterpretować metaforyczne znaczenie oliwki i sadownika w utworze

• omówić funkcję pytania retorycznego użytego w puencie utworu

Tren VII:

• omówić funkcję zdrobnień w wierszu

• wyjaśnić dwojakie znaczenie wyrazu skrzynka użytego w utworze

Tren VIII:

• wyjaśnić funkcję kontrastu pomiędzy ukazaniem domu przed śmiercią Urszulki i po tym wydarzeniu

Tren I:

• zinterpretować znaczenie puenty utworu

Tren V:

• wyjaśnić przyczynę przywołania Persefony w trenie

Tren VII:

• omówić funkcję wykrzyknienia użytego w puencie utworu

• omówić funkcję odwołania do ubioru dziecka

wszystkie poznane treny:

• porównać poznane utwory i wyrazić swoją opinię na temat zawartego w nich ładunku emocjonalnego

• wskazać cechy wspólne poznanych trenów

• omówić wybrany tekst kultury, w którym została przedstawiona strata bliskiej osoby, i porównać go z utworami Jana Kochanowskiego

36.

Co już wiemy o twórczości Jana Kochanowskiego?

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

37.

Przeżywanie straty

• omówić treść fragmentów tekstu

• wskazać narratora tekstu

• scharakteryzować narratora tekstu

• opisać sposób przeżywania żałoby przez narratora i jego mamę

• omówić relacje pomiędzy bohaterami

• zinterpretować sens zakończenia przywołanych fragmentów tekstu

• porównać sposoby przeżywania żałoby przez bohaterów książki z tym przedstawionym w trenach Jana Kochanowskiego

• wypowiedzieć się na temat przeżywania żałoby i sposobów kultywowania pamięci o zmarłych w innych kulturach

38.

Jak opisywać dzieła sztuki?

• wymienić elementy, które powinien zawierać opis dzieła sztuki

• zgromadzić informacje na temat opisywanego dzieła sztuki

• określić temat obrazu

• określić kompozycję dzieła

• opisać kolorystykę i nastrój obrazu

• wypowiedzieć się na temat proporcji dzieła

• zredagować opis wskazanego obrazu

39.

Malarstwo

• wymienić typy dzieł malarskich

• rozróżnić najważniejsze typy dzieł malarskich

• wymienić główne środki wyrazu dzieła malarskiego

• wskazać główne środki wyrazu dzieła malarskiego na konkretnym przykładzie

• wymienić kryteria, według których ocenia się obraz

• ocenić obraz według podanych kryteriów

• zrelacjonować wizytę w galerii lub muzeum

40.

Archaizmy

• wymienić rodzaje archaizmów

• zastąpić archaizmy wyrazami współczesnymi

• wskazać archaizmy w podanych zdaniach

• określić rodzaje podanych archaizmów

• określić funkcję archaizmów w tekście stylizowanym

• stworzyć tekst z archaizmami

41.

Części zdania i związki wyrazowe w zdaniu – przypomnienie wiadomości

• wymienić części zdania

• nazwać związki wyrazowe

• wskazać główne części zdania i je nazwać

• wskazać zdania bezpodmiotowe

• wskazać w zdaniach określenia i je nazwać

• wypisać związki wyrazowe występujące w podanych zdaniach

• ułożyć wypowiedzenia z różnymi częściami zdania

42.

Wypowiedzenia – przypomnienie wiadomości

• wymienić rodzaje wypowiedzeń w zależności od celu wypowiedzi

• wymienić rodzaje zdań w zależności od liczby orzeczeń

• rozpoznać rodzaje wypowiedzeń w zależności od celu wypowiedzi

• odróżnić zdanie od równoważnika zdania

• rozpoznać rodzaje zdań w zależności od liczby orzeczeń

• wskazać w tekście zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

• wskazać w tekście zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

• przekształcić zdanie w równoważnik zdania i odwrotnie

• utworzyć zdania złożone współrzędnie i podrzędnie

43.

Zdania złożone współrzędnie – przypomnienie wiadomości

• wymienić rodzaje zdań złożonych współrzędnie

• rozpoznać rodzaje zdań złożonych współrzędnie

• stosować poprawną interpunkcję w zdaniach złożonych współrzędnie

• tworzyć wykresy zdań złożonych współrzędnie

• tworzyć zdania złożone współrzędnie różnych typów

44.

Pisownia wyrazów wielką i małą literą – przypomnienie i uzupełnienie wiadomości

• wymienić zasady pisowni wyrazów wielką literą

• wymienić zasady pisowni wyrazów małą literą

• uzupełnić tekst wyrazami zapisanymi od wielkiej i małej litery

• wyjaśnić zasady pisowni wyrazów wielką i małą literą, odnosząc się do podanych przykładów

• wyjaśnić zasadę pisowni wielką literą wyrazów w zwrotach grzecznościowych

• zastosować zasadę pisowni wielką literą wyrazów w zwrotach grzecznościowych w samodzielnie zredagowanym tekście

45.

Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• posługiwać się pojęciami: renesans, sztuka renesansu, fraszka, tren, pieśń, wiersz sylabiczny, porównanie homeryckie, malarstwo, opis dzieła sztuki, archaizmy, wypowiedzenia, zdanie pojedyncze, zdanie złożone współrzędnie, zdanie złożone podrzędnie, równoważnik zdania, części zdania i związki wyrazowe w zdaniu

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

46.

Relacje międzyludzkie

• opisać obraz

• wypowiedzieć się na temat postaci przedstawionych na obrazie

• określić sytuację, w jakiej zostały przedstawione postaci

• omówić kompozycję dzieła

• nazwać typ autoportretu, który naśladuje artystka

• wypowiedzieć się na temat funkcji mediów społecznościowych

• podjąć dyskusję na temat estetyki selfie

47.

Porozumienie

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaje narracji

• scharakteryzować głównego bohatera tekstu

• przedstawić opinie Marka o rodzicach

• porównać pierwszy i drugi wpis Marka oraz określić funkcję różnic między nimi

• wskazać elementy stylu potocznego i języka młodzieży w treści bloga Marka

• dokonać analizy rozmowy ojca z synem

• dokonać analizy drugiego wpisu na blogu i wskazać środki, za pomocą których bohater buduje swój wizerunek

• podjąć dyskusję na temat blogów młodzieżowych

48.

Trudy wychowania

(lektura uzupełniająca)

UWAGA!

Zgodnie z Rozporządzeniem MEiN w sprawie zmiany w liście lektur obowiązującym od 1.09.2021 pozycja Ziele na kraterze Melchiora Wańkowicza została przesunięta z listy lektur obowiązkowych na listę lektur uzupełniających.

• omówić treść fragmentów tekstu

• omówić świat przedstawiony w dziele

• scharakteryzować bohaterów fragmentów utworu

• przedstawić rodzinę opisaną we fragmentach utworu

• przedstawić opinie bohaterów na temat wychowywania dzieci

• zinterpretować tytuł utworu

• zinterpretować tytuł utworu w kontekście historycznym

49.

Każdy może być dobry – sens życia według Ebenezera Scrooge’a

(lektura obowiązkowa)

• określić rodzaj literacki utworu

• wskazać w słowach Scrooge’a kierowanych do siostrzeńca wypowiedź ironiczną

• wyjaśnić, kim jest główny bohater utworu i jak jego charakter uwidacznia się w wyglądzie

• określić stosunek narratora do głównego bohatera tekstu

• przedstawić wartości, którymi kierował się w życiu Scrooge, i wskazać te, których początkowo mu zabrakło

• porównać Scrooge’a z jego siostrzeńcem na podstawie ich wypowiedzi

• zinterpretować wskazany fragment utworu

• opisać uczucia Scrooge’a w chwili, gdy odeszła od niego ukochana kobieta

• napisać ogłoszenie, które zawiera informacje o wyglądzie postaci

• zacytować sformułowania, dzięki którym narrator nawiązuje kontakt z czytelnikiem, i wyjaśnić, czemu służy taki zabieg

• omówić sposób spotęgowania przez narratora wrażenia tajemnicy i niesamowitości w opisie wydarzeń przy drzwiach domu Scrooge’a

50.

Przemiana bohatera pod wpływem świąt

(lektura obowiązkowa)

• wypowiedzieć się na temat symbolicznego przesłania, jakie dla ludzi wierzących niosą święta Bożego Narodzenia

• opisać wybrane święta z przeszłości głównego bohatera

• opisać, w jaki sposób w Opowieści wigilijnej zostało przedstawione Boże Narodzenie

• określić stosunek Ebenezera Scrooge’a do świąt Bożego Narodzenia opisany na początku utworu

• nazwać emocje towarzyszące Scrooge’owi w trakcie kolejnych podróży w czasie i przestrzeni

• określić, co uświadomił sobie bohater podczas wizyty ostatniego ducha

• przedstawić wcześniejsze relacje Ebenezera Scrooge’a z ludźmi i wyjaśnić, co stało się z osobami, które kochał

• opisać realia społeczne, w których dorastała główna postać utworu

• podać przykłady zachowań i decyzji bohatera, które pokazują jego wewnętrzną przemianę

• wyjaśnić, do jakich powszechnych skojarzeń związanych z Bożym Narodzeniem odwołał się Charles Dickens

• napisać wypracowanie na temat: „Czy – Twoim zdaniem – Ebenezer Scrooge wykorzystał swoją szansę, czy też jego przemiana była chwilowa?”

• przygotować prezentację na temat symboliki świąt w kulturze popularnej

51. i 52.

Realizm i fantastyka w opowiadaniu Charlesa Dickensa

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić, w jaki sposób – oprócz bezpośrednich ocen i opisów – narrator charakteryzuje głównego bohatera opowiadania

• opisać sposób przedstawienia duchów w utworze

• udowodnić, że Scrooge jest typowym przykładem filistra

• wyjaśnić, czemu miało służyć wprowadzenie do utworu elementów fantastycznych

• omówić relacje między sferami realistyczną i fantastyczną w opowiadaniu

• sporządzić spis problemów społecznych, które zostały zaprezentowane w Opowieści wigilijnej

• przygotować mowę dla adwokata broniącego Ebenezera Scrooge’a, w której przekonuje on duchy świąt, by podjęły walkę o duszę tej postaci

• wskazać różnice między światem współczesnym a tym przedstawionym w lekturze z uwzględnieniem warunków pracy, sytuacji dzieci i kobiet oraz problemu ubóstwa

• przedstawić wiadomości o życiu w XIX-wiecznej Wielkiej Brytanii zdobyte dzięki lekturze Opowieści wigilijnej

53.

Podróż w czasy oświecenia

• określić ramy czasowe oświecenia

• wyjaśnić etymologię nazwy epoki

• wymienić priorytety oświeceniowe

• wyjaśnić, co służyło rozpowszechnianiu idei oświecenia w Europie

• wymienić dzieła sztuki oświeceniowej

• omówić specyfikę polskiego oświecenia

• scharakteryzować sztukę oświecenia

• omówić wybrane dzieło oświeceniowe

• zaprezentować wybraną postać oświecenia

54. i 55.

Twórca i jego dzieło – Ignacy Krasicki

• wymienić najważniejsze etapy życia Ignacego Krasickiego

• omówić treść poznanych bajek

• scharakteryzować twórczość poety

• wskazać cechy gatunkowe w poznanych utworach

• wyjaśnić sens alegorii użytych w bajkach

• przedstawić morały poznanych bajek

• wypowiedzieć się na temat udziału Ignacego Krasickiego w inicjatywach oświeceniowych

• wypowiedzieć się na temat aktualności bajek poety

• wskazać elementy światopoglądu oświeceniowego w bajkach Ignacego Krasickiego

56. i 57.

W krzywym zwierciadle

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić znaczenie pojęcia satyra

• omówić treść satyry

• określić rodzaj literacki utworu

• wskazać narratora utworu

• podzielić utwór na części tematyczne i nadać im tytuły

• scharakteryzować szlachcica i jego żonę

• wskazać na podstawie tekstu cechy gatunkowe satyry

• omówić problem poruszony w satyrze

• omówić związek satyry ze światopoglądem epoki

• podjąć dyskusję na temat celowości ośmieszania postaw i zachowań w procesie dydaktycznym

• podjąć dyskusję na temat zalet i wad obcych wpływów kulturowych

58.

Co już wiemy o twórczości Ignacego Krasickiego?

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

59.

Przemijanie

(lektura obowiązkowa)

• omówić treść wiersza

• wskazać podmiot liryczny utworu

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego utworu

• omówić postawę podmiotu lirycznego wobec otaczającej go rzeczywistości

• nazwać rodzaje rymów występujące w utworze

• zinterpretować funkcję środków stylistycznych użytych w wierszu

• zinterpretować sposób ukazania przemijania w wierszu

• wskazać stały związek frazeologiczny użyty w wierszu i omówić jego funkcję

• postawić tezę interpretacyjną

• dokonać analizy obrazu miłości przedstawionego w utworze

• omówić różne sposoby przedstawienia motywu przemijania w tekstach kultury

60.

Zrozumieć miłość

(lektura obowiązkowa)

• omówić treść fragmentu utworu

• zapisać w punktach historię Małego Księcia i róży

• wyjaśnić, jakie uczucia towarzyszyły Małemu Księciu w kontakcie z różą i jak one ewoluowały

• wymienić konsekwencje oswojenia i wyjaśnić, co można dzięki niemu zyskać

• wytłumaczyć, jak lis i Mały Książę rozumieli odpowiedzialność

• wytłumaczyć, czym było motywowane zachowanie róży i co chciała ona dzięki niemu zyskać

• opisać dwa rodzaje miłości: Małego Księcia do róży i róży do Małego Księcia

• wyjaśnić, co według lisa oznacza słowo oswoić i dlaczego używa on tego określenia zamiast słów zaprzyjaźnić się, pokochać

• wyjaśnić, jak Mały Książę dzięki naukom lisa zaczął postrzegać swoją relację z różą

• wyjaśnić metaforyczne znaczenie ogrodu pełnego róż i scharakteryzować stosunek głównego bohatera do tych kwiatów przed rozmową z lisem oraz po niej

• przedstawić swoje stanowisko na temat tego, w czym odpowiedzialność za drugiego człowieka przejawia się w codziennym życiu

• napisać pracę popartą przykładami z utworów literackich i innych tekstów kultury na temat: „Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że miłość to uczucie paradoksalne, które przynosi szczęście i cierpienie?”

• odszukać w podanych fragmentach tekstu zdania o charakterze sentencji i wskazać to, które najbardziej do niego przemawia

61. i 62.

Mały Książę jako baśń i przypowieść

(lektura obowiązkowa)

• omówić treść utworu

• zapisać w punktach wydarzenia przedstawione w tekście

• określić rodzaj literacki utworu

• wypowiedzieć się na temat narracji w utworze i jej wpływu na sposób przedstawienia świata

• wskazać wydarzenia i sytuacje o charakterze baśniowym i realistycznym

• wskazać w utworze cechy przypowieści

• scharakteryzować tytułowego bohatera na podstawie opisu jego planety i reakcji na różne doświadczenia

• przedstawić sytuację, w której znalazł się pilot krótko przed spotkaniem z Małym Księciem, i wyjaśnić, co ona może symbolizować

• opisać przemianę wewnętrzną pilota

• wyszukać w tekście fragmenty o charakterze aforyzmów

• sformułować pytania, na które można odpowiedzieć aforyzmami z Małego Księcia

• wskazać adresata książki Mały Książę i uzasadnić swoje zdanie

• zinterpretować decyzję Małego Księcia o odejściu w kontekście rozważań nad wymową utworu

• odczytać znaczenie motywu wody w Małym Księciu

• wyjaśnić, dlaczego pilot wybrał się na poszukiwanie studni, choć ten pomysł wydawał mu się absurdalny

• podjąć dyskusję na temat obecności zachowań, przedstawionych w utworze w świecie współczesnym

63. Podróż Małego Księcia w poszukiwaniu...

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić, dlaczego Mały Książę wyruszył w podróż

• omówić relację pomiędzy Małym Księciem a różą i przedstawić stan emocjonalny głównego bohatera w momencie rozstania

• scharakteryzować mieszkańców poszczególnych planet

• opisać sytuację, w której Mały Książę zaczyna rozumieć sens swojej wędrówki i relacji z różą

• wyjaśnić, co symbolizują mieszkańcy poszczególnych planet

• wytłumaczyć, czego Mały Książę dowiedział się o świecie dorosłych

• wytłumaczyć, czym była podróż dla Małego Księcia i czego tak naprawdę poszukiwał bohater

• sformułować listę przestróg, które należy mieć na uwadze, by nie podzielić losu mieszkańców przedstawionych planet

• wyjaśnić, w jakim świetle zostały przedstawione wartości rządzące światem dorosłych i co o nich myśli główny bohater książki

• zinterpretować symbolikę podróży w odniesieniu do poznanego utworu i w sensie ogólnym

• zredagować subiektywny opis Ziemi

• omówić sposoby przedstawienia relacji międzyludzkich w innych tekstach kultury

• porównać utwór z jego ekranizacją w reżyserii Marka Osborne’a

64.

Wyobcowanie

• omówić treść wiersza

• scharakteryzować tytułową bohaterkę utworu

• określić nastrój utworu

• omówić stan psychiczny bohaterki

• zinterpretować wskazany fragment

• podjąć dyskusję na temat możliwości poznania samego siebie

65.

Jak przygotować wypowiedź argumentacyjną?

• wymienić etapy przygotowywania wypowiedzi argumentacyjnej

• odnaleźć tezę i argumenty w zaprezentowanym tekście

• wskazać różne typy argumentów w podanym tekście

• sformułować argumenty potwierdzające podaną tezę

• stworzyć wypowiedź argumentacyjną

66.

Rzeźba

• wymienić etapy rozwoju rzeźby

• wskazać najważniejsze cechy rzeźby na poszczególnych etapach jej rozwoju

• rozróżniać najważniejsze typy dzieł rzeźbiarskich ze względu na temat

• omówić elementy języka rzeźby na przykładzie wybranego dzieła

• ocenić dzieło sztuki według podanych kryteriów

• wypowiedzieć swoją opinię na temat rzeźby abstrakcyjnej

• przygotować prezentację na temat wybranego artysty

• stworzyć pisemną recenzję wybranego dzieła sztuki

67. i 68.

Typy zdań złożonych podrzędnie

• wymienić typy zdań złożonych podrzędnie

• wskazać w wypowiedzeniu orzeczenia i rozdzielić zdania składowe

• wskazać zdanie nadrzędne

• sformułować pytania do zdań podrzędnych

• określić typy zdań podrzędnych

• przedstawić relację zdań na wykresie

69.

Zdania złożone podrzędnie z imiesłowowym równoważnikiem zdania

• zdefiniować imiesłowowy równoważnik zdania

• uzupełnić podane wypowiedzenia imiesłowowymi równoważnikami zdania

• poprawić wypowiedzenia z błędnym użyciem imiesłowowych równoważników zdania

• wymienić pytania, na jakie odpowiadają zdania podrzędne w podanych przykładach

• wymienić warunki, jakie musi spełniać poprawnie skonstruowane wypowiedzenie z imiesłowowym równoważnikiem zdania

• przedstawić relację zdań na wykresie

• przekształcić podane wypowiedzenia tak, aby powstały imiesłowowe równoważniki zdania

70.

Mowa niezależna i mowa zależna

• wyjaśnić różnice pomiędzy mową niezależną a mową zależną

• wskazać w podanym tekście mowę niezależną i mowę zależną

• przekształcić wypowiedzi w mowie zależnej na mowę niezależną i odwrotnie

• przekształcić dowolny dialog na mowę zależną

• zastosować w zapisie dialogu poprawną interpunkcję

• zredagować tekst, w którym wypowiedzi bohaterów mają formę mowy zależnej

71.

Jak napisać streszczenie?

• wymienić etapy pisania streszczenia

• zastosować słownictwo przydatne przy pisaniu streszczenia

• wskazać usterki w podanym streszczeniu

• poprawić błędy w podanym streszczeniu

• przygotować w punktach streszczenie ostatnio widzianego filmu

• stworzyć streszczenie wybranego tekstu narracyjnego

72.

Zasady cytowania tekstów

• przedstawić zasady cytowania tekstów

• przedstawić zasady cytowania poezji

• wymienić zasady tworzenia opisu bibliograficznego

• uzupełnić podany tekst zawierający cytat odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi

• stworzyć tekst zawierający cytaty

• stworzyć opisy bibliograficzne cytowanych przez siebie źródeł

73.

Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• posługiwać się pojęciami: oświecenie, sztuka oświecenia, rzeźba, rymy męskie i żeńskie, alegoria, bohater dynamiczny, zdania złożone podrzędnie, zdania złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania, mowa zależna i niezależna, wypowiedź o charakterze argumentacyjnym

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

74.

Człowieczeństwo

• opisać, co widzi na obrazie

• nazwać gesty namalowanych postaci

• omówić kompozycję obrazu

• zinterpretować funkcję gestów namalowanych postaci

• zinterpretować przenikanie się kolorów i kształtów

• zinterpretować tytuł dzieła w odniesieniu do źródła cytatu

• podjąć dyskusję na temat sposobów przeciwdziałania dyskryminacji

75.

Odmienność

• omówić treść fragmentów tekstu

• zaprezentować elementy świata przedstawionego

• wskazać fantastyczne i realistyczne elementy świata przedstawionego

• scharakteryzować bohaterów fragmentów tekstu

• porównać postawy rodziców i rodzeństwa w stosunku do Barnaby’ego

• wypowiedzieć się na temat ciężaru emocjonalnego słów matki

• sformułować problem przedstawiony we fragmentach tekstu

• wymienić przyczyny lęku przed innością

• podjąć dyskusję na temat przyczyn spełniania oczekiwań innych ludzi

• podjąć dyskusję na temat zalet i wad inności

76.

Podróż w czasy romantyzmu

• określić ramy czasowe romantyzmu

• przedstawić etymologię nazwy epoki

• wymienić najważniejsze elementy światopoglądu romantycznego

• wymienić cechy bohatera romantycznego

• omówić najważniejsze cechy sztuki romantycznej

• wymienić najważniejsze dzieła sztuki romantycznej

• omówić wybrane dzieło sztuki w odniesieniu do światopoglądu romantycznego

• przedstawić i omówić inne dzieła sztuki romantycznej

77.

Twórca i jego dzieło – Adam Mickiewicz

• wymienić najważniejsze etapy życia Adama Mickiewicza

• scharakteryzować twórczość poety

• wskazać elementy romantyczne w twórczości Adama Mickiewicza

• przedstawić informacje na temat życia społecznego poety

78.

Wina i kara

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić, do jakiej kategorii duchów należy Widmo

• omówić sposób wywołania zjawy

• ustalić, czego Widmo żąda od zgromadzonych wieśniaków

• opisać reakcję Guślarza na widok upiora

• wytłumaczyć, jaką rolę odgrywają i co symbolizują w utworze towarzyszące zjawie ptaki

• wymienić cechy charakteru złego pana i zilustrować każdą z nich odpowiednim przykładem z opowieści ptaków

• nazwać środki stylistyczne, dzięki którym zostały uwidocznione emocje Guślarza

• wskazać w podanym fragmencie utworu wyrazy, które nie są używane we współczesnym języku polskim, i podać ich aktualne odpowiedniki

• zinterpretować nauki moralne przekazane przez duchy

• zabrać głos w dyskusji na temat: „Czy nauki moralne zawarte w utworze mają charakter uniwersalny?”

• stworzyć uniwersalny kodeks postępowania

• napisać opowiadanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych, w którym przedstawia (w trzeciej osobie) historię jednego z ptaków – kruka lub sowy

• podać propozycje, kim mógłby być współcześnie zły pan

• uzasadnić na podstawie dramatu Adama Mickiewicza i innych tekstów literackich słuszność stwierdzenia, że wina nie pozostaje bez kary

79. i 80.

Obrzęd dziadów w dramacie

(lektura obowiązkowa)

• określić czas akcji utworu

• zapisać w punktach plan wydarzeń przedstawionych w dramacie Adama Mickiewicza

• określić funkcję dziadów w życiu przedstawionej społeczności

• scharakteryzować relację między światem żywych a światem zmarłych nawiązaną dzięki dziadom

• wyjaśnić, jaką rolę w życiu gromady odgrywa Guślarz oraz co może oznaczać rozpalany przy nim ogień

• wskazać elementy obyczajów ludowych w utworze

• wyjaśnić, w jakim celu poeta wprowadził do dramatu duchy, które pojawiają się w czasie obrzędu

• omówić światopogląd ludzi uczestniczących w dziadach

• stworzyć notatkę na temat przyczyn fascynacji romantyków obrzędami ludowymi

• porównać dziady z innymi znanymi obrzędami religijnymi

81.

Romantyczny dramat pełen zagadek

(lektura obowiązkowa)

• wskazać wydarzenie, które zburzyło przewidziany porządek dziadów, i wyjaśnić, jak zareagowali na nie Guślarz oraz zebrany lud

• wytłumaczyć, kim jest milcząca postać z zakończenia dramatu – zjawą czy żywym człowiekiem

• opisać milczącego bohatera z zakończenia utworu i wyjaśnić, do którego świata należy ta postać – rzeczywistego czy nadprzyrodzonego

• przedstawić genezę poszczególnych części Dziadów

• zinterpretować motto utworu pochodzące z dramatu Williama Szekspira

• wyjaśnić, jak rozumie zakończenie Dziadów cz. II

• opracować własny pomysł na wystawienie wybranego fragmentu Dziadów cz. II na scenie i oddanie atmosfery dramatu

• wyjaśnić, w jaki sposób dzięki dziadom teraźniejszość łączy się z przeszłością i przyszłością uczestników obrzędu

• wskazać związki dramatu Adama Mickiewicza z obrazem Caspara Davida Friedricha Cmentarz w śniegu

82. i 83.

Wyobraźnia

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić znaczenie pojęć: ballada, realizm, fantastyka, punkt kulminacyjny, nauka moralna

• omówić treść utworu

• określić rodzaj literacki utworu

• ustalić, jaką wiedzę na temat świata przedstawionego ma narrator

• wskazać elementy realistyczne i fantastyczne w utworze

• wskazać punkt kulminacyjny utworu

• scharakteryzować bohaterów utworu

• omówić stosunek narratora do przedstawionych zdarzeń

• wyjaśnić sens nauki moralnej zawartej w utworze

• wskazać cechy gatunkowe w utworze

• podjąć dyskusję na temat nauki moralnej zawartej w balladzie

• wypowiedzieć się na temat adaptacji filmowej Świtezianki

84.

Co już wiemy o twórczości Adama Mickiewicza?

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

85.

Miłość w obliczu śmierci

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaj literacki utworu

• wypowiedzieć się na temat narracji w utworze

• scharakteryzować uczucie łączące bohaterów

• omówić emocje bohaterów

• zinterpretować tytuł książki

• dokonać analizy sposobu, w jaki bohaterowie mówią o chorobie

• podjąć dyskusję na temat sensu zaangażowania emocjonalnego w sytuacji, kiedy istnieje ryzyko utraty kochanej osoby

86.

Wyzwania

(lektura obowiązkowa)

• wyrazić swoimi słowami sens każdego poznanego aforyzmu

• wskazać tematy, do których odnoszą się podane aforyzmy

• omówić grę słów w poszczególnych aforyzmach

• zinterpretować tytuł zbioru

• ocenić aktualność aforyzmów Stanisława Jerzego Leca

• omówić twórczość Małgorzaty Koniecznej

87.

Natura ludzka

(lektura obowiązkowa)

• omówić treść wiersza

• wskazać adresata lirycznego utworu

• wypowiedzieć się na temat podmiotu lirycznego wiersza

• wskazać emocje wyrażone przez podmiot liryczny i wyjaśnić, z czego one wynikają

• omówić proces przedstawiony w wierszu

• wskazać środki stylistyczne wykorzystane przez poetę i omówić ich funkcję

• zinterpretować dwa ostatnie wersy utworu

• odnieść wiersz Jerzego Lieberta do wymowy Małego Księcia

88. i 89.

Jak napisać rozprawkę?

• wymienić etapy pisania rozprawki

• przedstawić schematy pisania rozprawki

• zastosować słownictwo przydatne przy pisaniu rozprawek

• dopisać wstęp i zakończenie do podanego fragmentu rozprawki

• wybrać spośród podanych argumentów te, które można wykorzystać do uzasadnienia wskazanej tezy

• sformułować argumenty do podanego zagadnienia

• sformułować argumenty i kontrargumenty do podanej tezy

• stworzyć plan rozprawki na podstawie zaprezentowanej dyskusji

• napisać rozprawkę

• samodzielnie sformułować temat rozprawki

• zgromadzić argumenty, korzystając z różnych źródeł

90.

Budowa słowotwórcza wyrazów

• wskazać wyrazy podstawowe i pochodne

• utworzyć wyrazy pochodne od podanych wyrazów podstawowych

• wskazać wyrazy podstawowe dla podanych wyrazów pochodnych

• wskazać formant w wyrazie pochodnym

• wyjaśnić znaczenie podanych wyrazów pochodnych

• wskazać oboczności w wyrazach

91.

Rodzaje formantów i ich funkcje

• wskazać w podanych wyrazach formanty i nazwać ich typy

• zbudować wyrazy z podanych par wyrazowych i wskazać wrostki

• wymienić funkcje formantów

• podzielić podane wyrazy na grupy na podstawie ich znaczenia

• utworzyć wyrazy o różnych kategoriach znaczeniowych

92.

Przedrostki i przyrostki o kłopotliwej pisowni

• omówić zasady pisowni przedrostków: z-, s-, ś-, wz-, bez-, nad-, ob-, od-, pod-, przed-, roz-, w-

• omówić zasady pisowni przyrostków: -dzki, -dztwo, -cki, -ctwo

• omówić zasady pisowni przyrostka -stwo

• uzupełnić wyrazy odpowiednimi przedrostkami

• uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi przedrostkami

• utworzyć przymiotniki od podanych nazw miejscowości

• uzupełnić podane wyrazy odpowiednimi przyrostkami

• uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi przyrostkami

• przekształcić podane wypowiedzi tak, aby użyć wyrazu z przyrostkiem o kłopotliwej pisowni

93.

Wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo. Wyrazy pokrewne

• zdefiniować wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo

• wskazać wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo

• wskazać wyrazy należące do jednej rodziny

• wskazać rdzenie w podanych grupach wyrazów

• utworzyć rodzinę wyrazów

94.

Pisownia wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h – przypomnienie

wiadomości

• omówić zasady pisowni wyrazów z literami: ó, u, rz, ż, ch, h

• uzupełnić tekst wyrazami z kłopotliwymi literami

• wyjaśnić pisownię kłopotliwych liter w podanych wyrazach

• wskazać nieporozumienia, do których może dojść w razie niepoprawnego zapisu kłopotliwych liter

• stworzyć tekst z kłopotliwymi literami

95.

Złożenia, zrosty i zestawienia – czyli wyrazy złożone

• zdefiniować złożenia, zrosty i zestawienia

• wskazać wśród podanych przykładów złożenia, zrosty i zestawienia

• utworzyć złożenia, zrosty i zestawienia z podanych wyrazów

• wypisać zrosty, złożenia i zestawienia z mapy Polski

• poprawnie wymówić i odmienić podane zrosty

• stworzyć tekst ze zrostami, złożeniami i z zestawieniami

96.

Pisownia przymiotników złożonych

• przedstawić zasady tworzenia przymiotników złożonych

• przyporządkować przymiotniki złożone do odpowiednich ilustracji

• wyjaśnić znaczenie podanych przymiotników złożonych

• przekształcić zdania tak, aby zawierały przymiotniki złożone

• utworzyć przymiotniki złożone od podanych nazw własnych

97.

Tworzenie i zapisywanie skrótów i skrótowców

• zdefiniować skróty

• omówić zasady skracania wyrazów

• wyliczyć rodzaje skrótowców

• zreferować zasady zapisu skrótowców

• zreferować zasady odmiany skrótowców i używania ich w zdaniach

• omówić zasady stosowania skróconego zapisu

• rozszyfrować podane skróty

• zamienić w podanym tekście podkreślone wyrazy na skróty

• odnaleźć skrótowce w tekście

• poprawnie zastosować skrótowce w zdaniu

• wyjaśnić, kiedy należy odmieniać skrótowce, a kiedy nie należy tego robić

• wyjaśnić znaczenie skrótowców

• zastąpić podane nazwy właściwymi skrótowcami

• poprawnie zapisać skróty podanych wyrażeń

98.

Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• posługiwać się pojęciami: romantyzm, sztuka romantyzmu, dramat, ballada, aforyzm, ironia, wyraz podstawowy, wyraz pochodny, parafraza słowotwórcza, temat słowotwórczy, formant, rodzina wyrazów, wyrazy pokrewne, wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo, zrosty, złożenia, zestawienia, skróty i skrótowce, przedrostki i przyrostki o trudnej pisowni, rozprawka

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

99.

Dobro i zło

• opisać, co widzi na obrazie

• opisać kompozycję dzieła

• wypowiedzieć się na temat sposobu ukazania postaci na obrazie

• odnieść scenę na obrazie do opowieści biblijnej

• omówić funkcję kolorystyki dzieła

• odnieść wizerunek kobiety do tradycji biblijnej

• odnaleźć konteksty i nawiązania do zaprezentowanego obrazu

100.

Pokusa

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaj narracji

• scharakteryzować bohaterów tekstu

• omówić rolę Iana w grze

• opisać świat wirtualny z punktu widzenia Miki

• wypowiedzieć się na temat popełniania zła na niby w świecie nierzeczywistym

• podjąć dyskusję na temat zalet i wad gier komputerowych

101.

Altruizm

• omówić treść fragmentów tekstu

• wyliczyć fakty przedstawione przez Hannę Wieczorek

• wskazać fragmenty tekstu, w których autorka zaprezentowała swoje zdanie bądź opinię innych

• przedstawić kompozycję tekstu

• wyjaśnić, czemu służy przedstawianie faktów i opinii

• omówić funkcję tytułu tekstu

• wskazać słowa klucze w tekście

• podjąć dyskusję na temat przedstawiony we fragmentach artykułu

102.

Fatalna siła miłości

(lektura obowiązkowa)

• zapisać w punktach plan wydarzeń przedstawionych we wskazanym fragmencie dramatu Juliusza Słowackiego

• określić sytuację życiową bohaterów realistycznych sceny 3 aktu I: Kirkora, Wdowy i jej córek

• podać różne określenia charakteryzujące Alinę i Balladynę oraz przytoczyć fragmenty utworu potwierdzające ten wybór

• wytłumaczyć, czym dla każdej z sióstr jest miłość

• wyjaśnić rolę sił nadprzyrodzonych w wydarzeniach przedstawionych w dramacie

• wyjaśnić, o czym świadczą odpowiedzi na pytania Kirkora udzielane przez Alinę i Balladynę

• wskazać zabiegi artystyczne w scenie 1 aktu II, za pomocą których zostały uwidocznione silne emocje bohaterek

• wymienić wątki miłosne zaprezentowane w utworze i nadać im tytuły

• przedstawić wnioski na temat roli miłości w życiu człowieka, które można wysnuć na podstawie lektury Balladyny

• dokonać analizy słów i postępowania obu sióstr

• dokonać analizy losów wszystkich zakochanych bohaterów dramatu Juliusza Słowackiego i wyjaśnić, jaką cenę płaci każdy z nich za swoje zaangażowanie uczuciowe

• napisać wypracowanie na temat: „Miłość – siła fatalna czy uczucie nadające sens życiu?”, w którym odwołuje się do różnych tekstów kultury

• dokonać analizy plakatu zapowiadającego inscenizację Balladyny w reżyserii Artura Tyszkiewicza

• sformułować na podstawie dramatu uniwersalne prawdy na temat ludzkiej psychiki

• omówić nawiązania kulturowe obecne w utworze

103.

Fantastyka, ironia i tragizm w dramacie Juliusza Słowackiego

(lektura obowiązkowa)

• opisać świat fantastyczny przedstawiony w dramacie

• wskazać sceny, w których przenikają się światy ziemski i nadprzyrodzony

• wymienić cechy dramatu, które wpłynęły na to, że autor użył w jego podtytule pojęcia tragedia

• zgromadzić informacje na temat dramatu romantycznego

• udowodnić, że Balladyna ma cechy typowe dla gatunku literackiego, który reprezentuje

• wyjaśnić, jakie znaczenie dla rozwoju akcji dramatu Juliusza Słowackiego ma ingerencja bohaterów fantastycznych

• określić funkcję baśni i legend w dramacie

• wskazać po jednym przykładzie sceny komicznej i tragicznej w utworze i wyjaśnić, jaki efekt wywołuje połączenie tych kategorii

• wyjaśnić, na czym polega tragizm losów tytułowej bohaterki utworu

• ustosunkować się do stwierdzenia, że w dramacie pojawia się ironia

• wymyślić alternatywny rozwój akcji dramatu i zapisać przykładowy plan tych wydarzeń

104. i 105.

Dramat o władzy, winie i karze

(lektura obowiązkowa)

• wyjaśnić, kiedy rozgrywa się akcja dramatu i co o tym świadczy

• przedstawić w punktach etapy dochodzenia Balladyny do władzy

• omówić sposoby sprawowania władzy przez czterech królów wspomnianych w utworze Juliusza Słowackiego

• wytłumaczyć, jaką królową chciała być Balladyna, i uzasadnić swoją odpowiedź odpowiednimi cytatami z ostatniej sceny dramatu

• podać przykłady z dramatu ilustrujące wyrachowanie i niemoralne postępowanie tytułowej bohaterki

• omówić zmiany, które zaszły w psychice Balladyny po dokonaniu pierwszej zbrodni

• sformułować na podstawie losów Balladyny przestrogi, o których powinno się pamiętać w życiu

• zestawić biblijną opowieść o Kainie i Ablu z historią przedstawioną w dramacie Juliusza Słowackiego

• wyjaśnić, dlaczego Balladyna, mimo że uczciwie osądziła swoje zbrodnie, musiała zginąć

• przedstawić na podstawie lektury Balladyny kilka uniwersalnych prawd o ludzkiej psychice

• wyjaśnić, jaką rolę w utrzymywaniu ładu moralnego odgrywa w dramacie rzeczywistość nadprzyrodzona

• zinterpretować sens słów Goplany o zemście natury

106.

Co już wiemy o twórczości Juliusza Słowackiego?

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

107.

Mowa nienawiści

• omówić treść fragmentów artykułu

• opracować profil hejtera na podstawie tekstu

• wskazać cechy świadczące o popularnonaukowym charakterze tekstu

• dokonać analizy kompozycji tekstu, uwzględniając funkcję śródtytułów

• wskazać na podstawie tekstu przyczyny zachowań mających u podstaw nietolerancję i ksenofobię

• podjąć dyskusję na temat możliwości przeciwdziałania mowie nienawiści

108.

Etyka wypowiedzi, perswazja, manipulacja

• wymienić zasady etyki językowej

• omówić sposoby naruszania etyki językowej

• wymienić cechy wypowiedzi perswazyjnej

• wymienić cechy wypowiedzi manipulacyjnej

• wskazać wypowiedzi zgodne i niezgodne z zasadami etyki słowa

• wyjaśnić, na czym polega perswazyjny charakter wypowiedzi

• wyjaśnić, na czym polega manipulacyjny charakter wypowiedzi

• podać przykłady wypowiedzi perswazyjnych i manipulacyjnych

• sformułować wypowiedź o wydźwięku negatywnym zgodną z zasadami etyki słowa

• sformułować tekst perswazyjny i tekst manipulacyjny

109.

Środki perswazji i manipulacji w tekstach reklamowych

• wymienić sposoby nakłaniania wykorzystywane w reklamach

• podać przykłady sloganów reklamowych

• dokonać analizy skuteczności wybranego sloganu reklamowego

• dokonać analizy funkcji gry słów w podanych sloganach

• dokonać analizy zabiegów perswazyjnych i manipulacyjnych zastosowanych w podanych reklamach

• sformułować slogany reklamowe

• podjąć dyskusję na temat funkcji fake newsów

110.

Jak przygotować przemówienie?

• przedstawić etapy przygotowywania przemówienia

• wymienić środki retoryczne

• podać przykłady użycia środków retorycznych

• dokonać analizy podanego przemówienia

• porównać podane przemówienia i ocenić ich skuteczność

• dokonać analizy niewerbalnych środków komunikacji

• przygotować przemówienie

• wygłosić przemówienie

111.

Treść i zakres znaczeniowy wyrazu

• zdefiniować pojęcia: treść i zakres znaczeniowy wyrazu

• podać definicje wyrazów uwzględniające elementy ich treści

• uporządkować wyrazy od tego o najszerszym zakresie znaczeniowym do tego o zakresie najwęższym

• skorygować wypowiedzi za pomocą wyrazów o szerszym zakresie znaczeniowym

• dopisać do podanych wyrazów te o szerszym i węższym zakresie znaczeniowym

112.

Synonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne i homonimy

• wyjaśnić znaczenie pojęć: synonim, antonim, wyraz wieloznaczny, homonim

• wyjaśnić różnice pomiędzy wyrazami wieloznacznymi a homonimami

• zastąpić podane wyrazy ich synonimami

• podać antonimy do podanych wyrazów

• wyjaśnić, na czym polega wieloznaczność podanych wyrazów

• odróżnić homonimy od wyrazów wieloznacznych

• podać różne znaczenia wskazanych wyrazów

113.

Fonetyka – przypomnienie i uzupełnienie wiadomości

• przedstawić podział głosek

• wymienić funkcje głoski i

• przedstawić zasady akcentowania w języku polskim

• podzielić słowa na głoski i sylaby

• podać przykłady głosek miękkich, twardych, dźwięcznych, bezdźwięcznych, ustnych i nosowych

• wskazać funkcje głoski i na podanych przykładach

• odpowiednio akcentować wyrazy

114.

Rozbieżności między mową a pismem

• przedstawić zasady, na jakich zachodzą upodobnienia fonetyczne

• wskazać upodobnienia fonetyczne

• wskazać różnice pomiędzy mową a pismem, odwołując się do przykładów

• zaznaczyć strzałką kierunek upodobnienia

• uzasadnić różnice pomiędzy mową a pismem, odwołując się do przykładów

• wskazać uproszczenia grup spółgłoskowych

115.

Pisownia wyrazów z ą, ę, om, em, on, en – przypomnienie

i uzupełnienie wiadomości

• wymienić zasady pisowni wyrazów z ą, ę, om, em, on, en

• uzupełnić podane zdania odpowiednimi formami wyrazów

• wyjaśnić zasady zapisu podanych wyrazów

• poprawić błędy w podanym tekście

• skorzystać ze słownika w razie wątpliwości związanych z poprawnym zapisem wyrazów

• stworzyć tekst z poprawnie zapisanymi wyrazami z ą, ę, om, em, on, en

116.

Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• posługiwać się pojęciami: tragedia, tekst popularnonaukowy, tekst naukowy, artykuł, etyka wypowiedzi, perswazja, manipulacja, środki perswazji i manipulacji w reklamie, fonetyka, głoska, samogłoska, spółgłoska (miękka, twarda, dźwięczna, bezdźwięczna), głoska ustna i nosowa, uproszczenie grupy spółgłoskowej, upodobnienia pod względem dźwięczności (wsteczne, postępowe, międzywyrazowe, udźwięcznienie, ubezdźwięcznienie, utrata dźwięczności w wygłosie), sylaba, akcent i intonacja, synonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne, homonimy, przemówienie

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

117.

Konflikty

• opisać, co widzi na obrazie

• omówić gesty osób przedstawionych na obrazie i ich usytuowanie względem siebie

• zinterpretować funkcję kolorystyki zastosowanej przez artystkę

• zinterpretować funkcję rekwizytu, który trzyma w ręku jedna z namalowanych postaci

• zinterpretować funkcję zegarka widocznego na obrazie

• przedstawić i omówić inne teksty kultury podejmujące temat konfliktów

118.

Sens wojny

• omówić treść fragmentów tekstu

• określić rodzaj narracji

• wypowiedzieć się na temat bohaterów fragmentów tekstu

• omówić dwa sposoby mówienia o wojnie: Ruperta Brooke’a i pana Gaydona

• odnieść temat wojny do sytuacji bohaterki utworu

• wypowiedzieć się na temat opinii pana Gaydona na temat wojny

• wyjaśnić znaczenie sformułowania o własnej wojnie użytego przez pana Gaydona

• przedstawić różne sposoby zaprezentowania wojny w wybranych tekstach kultury

119.

Komizm charakterów

(lektura obowiązkowa)

• opisać sytuację przedstawioną we fragmentach aktu I utworu

• podać przykłady dosadnych sformułowań użytych przez Cześnika w czasie kłótni z Rejentem

• omówić zachowanie Rejenta podczas sprzeczki z Cześnikiem i wyjaśnić, o czym ono świadczy

• uzasadnić stwierdzenie, że Raptusiewicz i Milczek to nazwiska znaczące, odwołując się do fragmentów aktu I

• wymienić cechy Rejenta ujawnione w scenie rozmowy z mularzami (murarzami)

• zgromadzić informacje o Cześniku i Rejencie oraz uporządkować je od najogólniejszych do najbardziej szczegółowych

• wyjaśnić, w jaki sposób Milczek traktuje prawo i innych ludzi

• opisać i zinterpretować zachowanie Cześnika i Rejenta przedstawione w didaskaliach do sceny 11 aktu IV oraz wyjaśnić znaczenie tego fragmentu utworu dla zrozumienia postaw bohaterów w kolejnych scenach

• scharakteryzować stryja Klary na podstawie jego wypowiedzi

• porównać Cześnika i Rejenta

• rozważyć, czy zgoda Cześnika i Rejenta będzie trwała

• wyjaśnić, w jaki sposób Rejent i Cześnik pokrzyżowali sobie nawzajem plany i co byli w stanie poświęcić dla zemsty

• podać przykłady przedstawienia motywu zemsty w innych tekstach kultury

120.

Komizm i humor w Zemście

(lektura obowiązkowa)

• podać przykłady sprzeczności między tym, co mówią postacie utworu, a tym, co robią lub sądzą o innych, i wyjaśnić, czemu służy ukazanie tych sprzeczności

• wymienić cechy bohaterów wyśmiane w Zemście

• wyjaśnić, na czym polega komizm sytuacyjny w utworze Aleksandra Fredry

• wyjaśnić, co to jest karykatura oraz na czym polega karykaturalne przedstawienie Cześnika i Rejenta

• ocenić, czy w scenie, w której Papkin pragnie złożyć śluby wierności Klarze, styl jego wypowiedzi pasuje do sytuacji

• wyjaśnić, na czym polega komizm językowy w scenie pisania listu miłosnego przez Cześnika

• wyjaśnić, jaką rolę w życiu społecznym mogą odgrywać komik, komediopisarz i satyryk

• wskazać podobieństwa i różnice pomiędzy poczuciem humoru w czasach Aleksandra Fredry i współcześnie

• napisać wypracowanie na temat: „Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że wśród bohaterów Zemsty nie ma postaci jednoznacznie złych ani jednoznacznie pozytywnych?”

• wyjaśnić, czym skutkuje wyśmianie pewnych cech

121. i 122.

Zemsta – komedia o polskim społeczeństwie

(lektura obowiązkowa)

• odnaleźć w utworze informacje dotyczące czasu i miejsca akcji oraz ocenić, czy mają one znaczenie dla jego wymowy i interpretacji

• wskazać wątek główny i wątki poboczne

• podzielić bohaterów utworu na pierwszoplanowych, drugoplanowych i epizodycznych

• wyjaśnić, jaką rolę odgrywają w utworze bohaterowie epizodyczni

• zinterpretować tytuł utworu w kontekście całej lektury i wyjaśnić, do czego doprowadziła tytułowa zemsta

• sporządzić katalog głównych wad Polaków na podstawie zachowań wszystkich bohaterów utworu

• wyjaśnić sens motta utworu

• dokonać analizy zakończenia Zemsty i wyjaśnić, jakie przesłanie ono niesie

• wytłumaczyć, do jakich postaw Aleksander Fredro chciał nakłonić Polaków

• wskazać zjawiska krytykowane we współczesnych komediach filmowych o polskim społeczeństwie i wyjaśnić, na czym polega zawarty w nich humor

• wytłumaczyć, w jaki sposób plakaty zamieszczone w podręczniku nawiązują do wymowy Zemsty

• ocenić, czy diagnoza społeczna Aleksandra Fredry jest ponadczasowa

• wskazać w utworze elementy kultury sarmackiej

• porównać treść utworu z jego ekranizacją w reżyserii Andrzeja Wajdy

123.

Co wiemy o twórczości Aleksandra Fredry?

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze

124.

Konfrontacja

(lektura uzupełniająca)

• omówić treść fragmentów tekstu

• scharakteryzować Alicję

• omówić relacje pomiędzy Alicją a Klaudią

• porównać reakcje bohaterów tekstu na zaistniałą sytuację

• wyjaśnić przyczyny buntu Alicji wobec zaistniałej sytuacji

• podjąć dyskusję na temat reakcji na niezależne od nas sytuacje

125.

Prostota

• omówić treść wiersza

• przedstawić relacje międzyludzkie i zasady obowiązujące w tytułowych prostych krajach

• omówić stosunek podmiotu lirycznego do opisywanej rzeczywistości

• zinterpretować metafory zawierające przymiotnik prosty

• omówić funkcję pytań w poznanym wierszu

• sformułować przesłanie wiersza

• podjąć dyskusję na temat znaczenia i funkcji prostoty

126.

Jak napisać recenzję?

• wymienić elementy recenzji

• odróżnić recenzję od sprawozdania

• selekcjonować informacje przydatne przy pisaniu recenzji

• stworzyć plan recenzji

• ocenić poszczególne elementy recenzji

• napisać recenzję wybranego filmu

127.

Różne odmiany polszczyzny

• wymienić odmiany polszczyzny zależne od odbiorcy i sytuacji

• przedstawić cechy odmian języka: oficjalnej i nieoficjalnej

• wymienić odmiany polszczyzny zależne od zasięgu słownictwa

• przedstawić cechy języka ogólnego i języka o ograniczonym zasięgu

• uzupełnić tekst odpowiednimi wyrazami w zależności od kontekstu

• wskazać wyrazy należące do polszczyzny oficjalnej i polszczyzny nieoficjalnej

• wskazać słownictwo należące do języka ogólnego oraz języka o ograniczonym zasięgu

• dostosować tekst do sytuacji komunikacyjnej

128.

Słownictwo o ograniczonym zasięgu

• wymienić odmiany języka o ograniczonym zasięgu

• scharakteryzować odmiany języka o ograniczonym zasięgu

• rozpoznać na podstawie słownictwa odmiany języka o ograniczonym zasięgu

• wskazać w tekście elementy gwarowe

• przekształcić tekst napisany w środowiskowej odmianie języka w tekst napisany językiem ogólnonarodowym

129.

Podsumowanie. Sprawdź, czy potrafisz

(lektura uzupełniająca)

• odtworzyć najważniejsze fakty i opinie

• posługiwać się pojęciami: komedia, komizm (sytuacyjny, postaci, językowy), różne odmiany polszczyzny, oficjalna odmiana języka, nieoficjalna odmiana języka, kolokwializmy, język ogólnonarodowy, słownictwo o ograniczonym zasięgu, środowiskowe odmiany języka, terytorialne odmiany języka, języki zawodowe, recenzja

• wykorzystywać najważniejsze konteksty

• wyciągać wnioski

• przedstawiać własne stanowisko

• poprawnie interpretować wymagany materiał

• właściwie argumentować

• uogólniać, podsumowywać i porównywać

• wykorzystywać bogate konteksty

• formułować i rozwiązywać problemy badawcze